نگاه تجارتي به علم آفت است
تاریخ انتشار: ۱۶ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۲۰۶۲۱
خبرگزاری آریا-نشست جریان هدایت رشد و جهش علمی کشور توسط موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی و با همکاری شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری آریا، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی ایران با شورای عالی انقلاب فرهنگی جهت همکاریهای بیشتر نشست جریان هدایت رشد و جهش علمی کشور را با حضور اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مسئولان آموزش عالی و بنیاد ملی نخبگان در موسسه پژوهشی و برنامهریزی آموزش عالی به صورت حضوری و مجازی برگزار کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
احمد علی یزدان پناه عضو هیئت علمی موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی در این نشست گفت: جهش علمی کشور در بیانات مقام معظم رهبری از سال 1382 آغاز شده و به دلایل مشخص تاریخی از کاروان علمی دنیا عقب افتادهایم. به فکر باشیم در این دنیای عظیم و در این طبیعت بزرگ ناشناختههایی وجود دارد که هنوز دانش پیشرفته علم را کسب نکردهایم.
وی افزود: واژههای جهش علمی در بیانات رهبری وجود دارند. ایشان در سال 94 اولویت را به پیشرفت علم و سپس جهش علمی اختصاص دادهاند. در 50 سال آینده بهترین نکات را باید از دانشمندان ایرانی دریافت کنند.
یزدان پناه گفت: اهم موانع رشد علمی کشور شامل گسترش نامتوازن دانشگاهها و فقدان توجه به مزیتهای نسبی، استانی و منطقه ای، وجود برنامه آموزشی یکسان، فقدان متولی واحد سیاستگذاری برنامه ریزی پژوهشی، فقدان ضمانت اجرایی حمایت از انجام پژوهشها در عرصههای مختلف علمی، مشخص نبودن وظایف دستگاههای مسئول و تعارض منافع، فقدان شناخت دقیق مستعد از عرصههای مختلف علمی و. است.
یزدان پناه تصریح کرد: در سال 1401 نگرانی برای مقام معظم رهبری از گزارشاتی که به دستشان رسیده بود به وجود آمد و اکنون احساسشان این است که علم پرشتاب در حال کاهش است و با کندی دانش در حال حرکت هستیم و این نکته را به شورای عالی انقلاب فرهنگی متذکر شدهاند.
عضو هیئت علمی موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی ادامه داد: ایران با انتشار 74 هزار و 440 مدرک علمی در سال 2020 در رتبه اول خاورمیانه و 16 جهان قرار گرفته است. وضعیت رشد علمی جامعه پزشکی در نمایه سازی پایگاه اسکوپوس به شدت قابل ملاحظه و خوب است.
با رقم فعلی گرنتها نمیتوان هیچ فعالیت پژوهشی را آغاز کرد
در ادامه بهرام رمضان زاده عضو هیئت علمی پژوهشگاه رنگ بیان کرد: عوامل کندی جهش علمی کشور شامل سطح کیفی پائین نیروی انسانی، حمایتهای مالی ضعیف، کمبود و معیوب بودن تجهیزات آزمایشگاهی و ناکافی بودن تشویقها و حمایت از محققان نخبه است.
این پژوهشگر افزود: شاهد افت شدید کیفی دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی خصوصا دکتری در دانشگاهها، پژوهشگاهها و سایر مراکز پژوهشی دیگر هستیم که شاید یک دلیل آن مهاجرت دانشجویان نخبه به خارج از کشور به دلیل مبهم بودن آینده شغلی و عدم جذب فارغالتحصیلان نخبه در دانشگاهها و مراکز پژوهشی به عنوان عضو هیئت علمی باشد.
رمضان زاده تصریح کرد: اکثر اعضای هیئت علمی به دلایل پایین بودن درآمدها و مشوقهای مالی، انگیزه کافی برای تاثیرگذاری لازم در حوزه علم را ندارند. در یک رقابت ناعادلانه با کشورهای منطقه نظیرعربستان و ترکیه در حال رقابت هستم و برای تولید علم نیازمند تجهیزات بروز و پرداخت هزینههای سرسام آور پژوهشی هستیم.
دانشمند یک درصد برتر دنیا گفت: از سال 90 تاکنون نرخ دلار افزایش قابل توجه داشته و به بالای 40 هزار تومان رسیده است و این در حالی است که گرنتهای پژوهشی اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی تغییر چندانی پیدا نکرده و پاداش مقالات با همان مبلغ 10 سال پیش محاسبه میشود و اساسا نمیتوان با این ارقام فعالیتهای پژوهشی را آغاز کرد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه رنگ ادامه داد: حمایتهای مالی از نخبگان محقق توسط نهادهای مختلف نظیر ستاد توسعه فناوری نانو در بخش حمایت از چاپ مقالات ISI به شدت کاهش یافته و این در حالی است که برای چاپ مقالات ISI با درجه کیفی وضریب تاثیر بالا هزینههای بالای 20 میلیون تومان لازم است و محققان نمیتوانند از پس پرداخت این هزینهها برآیند. با ادامه وضع موجود در چند سال آینده کاهش شدید چاپ مقالات ISI را به دلایل افزایش هزینههای آن شاهد خواهیم بود.
وی بیان کرد: وقتی محققی جز یک درصد دانشمندان برتر دنیا میشود هیچ پاداشی دریافت نمیکند، اما اگر ورزشکاری نتیجه نگیرد حواله خودرو دریافت میکند و با این شرایط هیچ انگیزهای برای ادامه کار محققان در کشور باقی نمیماند. بدون حرکت در مرز دانش نمیتوان به فناوریهای روز دنیا دست پیدا کرد.
نیروی انسانی برای تولید علم توجه خاصی میطلبد
در ادامه عبداللهی توکلی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: در حوزه نظری هدف از جهش علمی بسیار مهم است؛ چرا که بدانیم هدف از علم چیست؟
توکلی بیان کرد: شناخت تاریخ و سیر و تحول علم میتواند به شناخت نظری کمک کند و همچنین شناخت نظریهها میتواند حجم زیادی از مشکلات جامعه را رفع کند چراکه از تجربیات بشری پشتیبانی میکند.
وی ادامه داد: شرکتهای دانش بنیان در سالهای اخیر به جریان رشد علمی کشور کمک کرده اند و باید کاستیهای آنها رفع شود. میانبرها اهمیت جدی دارند و باید برای دستیابی به آنها سرمایهگذاری شود.
توکلی گفت: در حوزه عوامل عملی بحث ارزش گذاشتن به علم و عالم در قالبهای مختلف مطرح شده است. در نظام آموزش عالی تربیتی در عرصههای مختلف باید آن را مشاهده کنیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه ادامه داد: نیروی انسانی برای جهش علمی توجه خاصی را میطلبد که نباید از آن غفلت کنیم. سامانههای هوشمند و عارضهیابی باید داشته باشیم تا مشکلات را حل کنیم و به صورت هوشمند ما را در این مسیر کمک کنند.
بدون پژوهشهای علوم انسانی رشد علم امکانپذیر نیست
در ادامه فقیهی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی به صورت مجازی در این نشست گفت: رشد و جهش علمی کشور موضوع بسیار مهم است. یکی از علل مهم جهش علمی آئیننامه ارتقاست، آئیننامهها در رتبه مبین یک نظام و سیستم هستند و تعداد زیادی استاد متقاضی آئین نامه ارتقا هستند و همچنین تاثیر نوشتن مقاله بر ارتقای کاری استادان و تولید و مستندات علمی در کشور جهش جدی پیدا کند.
وی افزود: کاهش جمعیت دانشجویی به علت پایین آمدن نرخ رشد جمعیت به صورت طبیعی رخ داده و به تدریج باعث شده تا برخی واحدهای دانشگاهی در سراسر کشور تعطیل شوند و به تبع آن جذب هیئت علمی و استاد هم به تدریج کاهش مییابد که این مسئله بدون تردید روی جهش علمی تاثیرگذار است.
فقیهی تصریح کرد: با یک آئیننامه ارتقا و آئیننامه جذب دانشیار شدن برای رسمی شدن اعضای هیئت علمی استخدامی الزامی است و این مسئله باعث میشود تا استادان روی استاد شدن تلاش کنند و دیگر انگیزه کار پژوهشی نداشته باشند.
عضو هیئت علمی دانشگاه شهیدبهشتی ادامه داد: ماموریت دانشگاه نسل اول تربیت نیروی انسانی بود، اما توسعه مرزهای علم و حل مسائل جامعه دو ماموریت مهم دیگر آموزش عالی ایران هستند شاید علم توسعه یافته باشد، اما برای حل مسائل جامعه توجه جدی به مسئولیت دانشگاهها نشده است.
فقیهی گفت: اگر روی ماموریت دانشگاه تکیه کنیم و از آنجایی که حل مسئله در تمام دنیا باید با کمک پژوهش باشد با پژوهش درون سازمانی حقوق اعضای هیئت علمی را افزایش میدهد که این یکی از چالشهای جدی اعضای هیئت علمی جوان جامعه است و باید وزارت عتف به سمت طراحی نظام ارائه حل مسائل برای جامعه حرکت کند و باید با نگاه سیستمی جلو رویم تا مسائل مهم را بشناسیم و آنها را پایش کنیم و برای مسائل جامعه ارائه مطلب بدیم و هم اکنون به صورت سطحی به آن نگاه میشود و هنوز نظام آموزش عالی برای وصل کردن پژوهشهای دانشگاهها جهت حل مسائل عقب افتاده است.
وی اضافه کرد: برای حل مسائل جامعه حتما نیازمند پژوهشهای علوم انسانی هستیم و بدون آن نمیتوان رشد علمی را شاهد باشیم سیستم ارتباط دانشگاه با جامعه فوق العاده در این زمینه ضعف دارد.
هدف از علم، کشف روابط میان پدیدهها در جهان طبیعت است
در ادامه سید محمد صادق موحد معاون مستعدان و آینده سازان بنیاد ملی نخبگان در این نشست به صورت مجازی گفت: وقتی از موضوع علم صحبت میکنیم منظور کشف روابط میان پدیدهها در جهان طبیعت است.
موحد تاکید کرد: مجموعهای از یافتههای منسجم و نظام یافته شامل مشاهده، بررسی و طبقه بندی واقعیات ذهنی و عینی ارتباطات بین پدیدهها که منجر به شناخت و درک طبیعت میشود.
معاون مستعدان و آینده سازان بنیاد ملی نخبگان ادامه داد: مهم تدوین شاخصهای خروجی علوم شامل ایده ها، مدل سازی ها، اندازه گیری ها، مقالات توسعه علم، افزایش سواد علمب، افزایش ثروت و افزایش رفاه اجتماعی است.
نگاه تجاری به علم آفت است
در ادامه علی باقر طاهری نیا، رئیس مؤسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی گفت: رتبه 15 تولید علم را داریم و علیرغم اینکه سهم جمعیت و مساحت کشورمان از کل دنیا یک درصد، اما سهم ما از تولید علم در دنیا 2.2 درصد است و شاهد رشد کمی و کیفی تولید علم ایران هستیم، اما با وزن ایده آل فاصله داریم و تراز انقلاب اسلامی و نهاد علم تمدن ساز اقتضا میکند که نشستهایی شبیه برنامه امروز برگزار کنیم.
طاهری نیا تصریح کرد: آفت علم سیاست و تجارت است. علم ذاتا از جنس نور است یعنی جوششی است بیش از آنکه کوششی باشد. علم را نمیشود محصور کرد بلکه نورافشانی میکند و جریان تدریجی دارد بالاخره مسافتی را طی میکند تا به مقصد برسد.
رئیس مؤسسه پژوهشی و برنامه ریزی آموزش عالی ادامه داد: سیاستی که در حوزه رفتار و تفکر دیپلماتیک از آن یاد میکنیم جایی در علم ندارد و با ذات علم منافات دارد، این بدین معنا نیست که نباید نهاد سیاستگذار داشته باشیم بلکه باید سیاستی داشته باشیم تا بستر سازی، حمایت و تسهیل کنند.
طاهری نیا تاکید کرد: سیاستی که جهت انحراف از ذات علم را داشته باشد و محدود کننده باشد آن سیاست آفت علم است. اگر آموزش عالی در سند آمایش آموزش عالی به این نتیجه رسیده که تعداد مراکز آموزش عالی باید تجمیع شود مداخله سیاست مداران در این زمینه مداخله آفتی خواهند بود.
وی افزود: نگاه تجارت و بازرگانی به علم آفت است ذات علم تعالی بخش و سعادت آفرین است.
عضو شورای معاونین وزارت علوم بیان کرد: نهاد علم مسئولیت آفرین است و ماهیت علم را نباید به منطق بازار گره بزنیم بلکه باید با پشتوانه آموزههای دینی آن را تعریف کنیم.
منبع: خبرگزاری آریا
کلیدواژه: موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی عضو هیئت علمی پژوهشگاه اعضای هیئت علمی جهش علمی کشور نیروی انسانی مسائل جامعه دانشگاه ها تولید علم آئین نامه هزینه ها رشد علمی پژوهش ها حل مسائل رشد علم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۲۰۶۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حکمرانی نخبگانی، سلسله مراتبی نیست بلکه یک شبکه است/ هیئتهای اندیشهورز با حضور حداکثری نخبگان در استانها تشکیل شود
به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اظهار کرد: باید از ظرفیت کل استان برای تشکیل هیئتهای اندیشهورز استفاده شود؛ یعنی فقط دانشگاه مادر را نبینید. دانشگاههای دیگر، دانشگاه آزاد، دانشگاه علوم پزشکی، دانشگاههای پیام نور حتی فنی و حرفهای، علمی کاربردی، شهرهای مختلف، شهرستانهای مختلف، همه را ببینید.
وی ادامه داد: گاهی اوقات در یک دانشگاه غیرمعروفی، یک نخبهای وجود دارد که باید شناسایی شوند و از آنها استفاده شود؛ یعنی اولین تأکیدم این است که حلقه شبکه نخبگانی کل استان را شناسایی کنید.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: میزهای ما در ستاد علم و فناوری متنوع است، میزها باید با هیئتهای اندیشهورز استانی در ارتباط باشند، هیئتها در آیین نامه ارتقاء، نقشه جامع علمی کشور، در سند هوش مصنوعی در سند فناوری کوانتومی نظرات خود را ارائه دهند، اگر در یک حوزه خاص، ویژگی برتری وجود دارد کمک بیشتری صورت گیرد البته انتظار نیست هر هیئت اندیشهورز در همه میزهای ما مشارکت کند ولی نفس مشارکت خیلی مهم است.
استاد خسروپناه ادامه داد: ارتباط با هیئت های اندیشهورز دوسویه است؛ یک سوی آن دانشگاهها هستند، یک سو هم ستاد علم و فناوری در شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانهاش. قرار نیست یک سری از اساتید، رؤسای دانشگاهها و اعضای هیئت علمی را سرکار بگذاریم، بگوییم حالا یک تشکیلاتی درست کردهایم، هیئت اندیشهورز راه انداختهایم و این طریقیت دارد، اگر قرار است نظرات هیئتهای اندیشهورز بایگانی شود خواهشم این است این هیئتهای اندیشهورز را تعطیل کنید، چرا مردم آزاری کنیم. اینها جمعی از نخبگان هستند که هر دقیقهشان ارزش معنوی دارد، سطر به سطر نکات دوستان باید در میزها بررسی شود و گزارش اعمال نظرات هم باید به استانها داده شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: حکمرانی نخبگانی، سلسله مراتبی نیست بلکه یک شبکه است. در این شبکه همه باید پاسخگو باشیم؛ اولاً شفاف و ثانیاً پاسخگو و مسئولیتپذیر. این که ما هم عزیزان را به زحمت بیاندازیم، نظراتشان را بگیریم، شفاف و پاسخگو باشیم و بگوییم چقدر از این استفاده کردهایم.
تقسیمکار استانی از سوی هیئتهای اندیشهورزی
در این نشست دکتر ایمان افتخاری، دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی مأموریتش در چهار حوزه کلان تعریف شده است. رصد و راهبینی، سیاستگذاری و تصمیمگیریهای راهبردی، راهبری و نظارت و راهسنجی است. این چرخه میتواند آوردههای بسیاری داشته باشد به این معنا، یک ستاد کوچک در تهران نیاز دارد به بازوهای استانی در سراسر کشور که هم در حوزه مشورتی و هم در حوزه این چهار مرحلهای کمک بکنند و امتداد استانی باشند.
وی ادامه داد: در هیئتهای اندیشهورز این امتداد استانی میبینیم، چه در حوزه کلان که هیئتهای اندیشهورز استانی هستند، چه در حوزه خاص علم و فناوری. از این منظر نقش وابسته و استقلالی برایشان قائلیم. نقش وابسته، نقشی است که در ارتباط با مرکز برایشان تعریف میشود، مثلاً زمانی که روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور انجام میشود به مشورت و ظرفیت عظیمی که در دانشگاههای کشور، در صنعت کشور، در شرکتهای دانشبنیان کشور وجود دارد نیازمندیم و این ظرفیت چطور در اختیار ما قرار میگیرد؟ از مجرای این هیتهای اندیشهورز.
دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: برخی از بازخوردهایی که از هیئتهای اندیشهورزمان دریافت کردیم به گروهی که مسئول بازنگری نقشه جامع علمی کشور هستند ارائه شد و بسیار مورد استقبال قرار گرفت و واقعاً معتقد هم هستیم که این توان و ظرفیت مشورتی باید استفاده بشود.
افتخاری ادامه داد: در حوزه راهبری، این مسئولیت تجدید میشود؛ هیئتهای اندیشهورز میتوانند برای مشکلات در حوزه راهبری چارهاندیشی کنند. در حوزه نظارت هم به همین شکل، یا تصمیمات استانی که در حوزه سیاستگذاری لازم است که گرفته شود به همین شکل. پس این در واقع نقش امتدادی بدون استقلال هیئتهای اندیشهورز استانی است؛ یعنی آن چیزی که اراده شده در مرکز که به عنوان یک نهاد سیاستگذار و راهبر و ناظر اتفاق بیافتد، این یک نقش وابسته به این نهاد مرکز در استان وجود دارد.
وی ادامه داد: نقش مستقلی هم ما برای هیئتهای اندیشهورز قائل هستیم و آن این است که وقتی از سطح کلان، تصمیمگیری میآید و در سطح استان میشکند، در مورد مأموریت تصمیم گرفته میشود، تقسیم کار اتفاق میافتد، از آنجا به بعد این که در سطح استان چطور تقسیم کار بشود، چطور پتانسیلها و ظرفیتهای استان به کار گرفته بشود، باید در سطح خود استان این تصمیم گرفته بشود.
دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: اگر بخواهم برنامههای اصلی و عمدهای که ما مد نظر داریم منهای مواردی که دوستان خودشان هم پیشنهاد میدهند و پیگیری میکنند، در چهار محور قابل بیان است. اول اینکه ما به واسطه اینکه حوزه حکمرانی کلان را در حوزه علم و فناوری دنبال میکنیم، انتظارمان این است که در هیئتهای اندیشهورز استانی هم بحث سند حکمرانی دانش بنیان استان پیگیری بشود که این میتواند برش استانی نقشه جامع هم تلقی بشود.
افتخاری اضافه کرد: امروز که نقشه جامع علمی کشور در حال بروزرسانی است، اتفاقاً تلاش و سرعت عمل بیشتری را در واقع احتیاج داریم، چون آن چیزی که مدنظر شما خواهد بود میتواند در نقشه جامع علمی کشور منعکس بشود، تبدیل به یک بند یا وظیفهای بشود، مأموریتی آنجا تعریف بشود. لذا من خواهشم این است که ما چندین مرحله رفت و برگشت در زمینه به روز رسانی نقشه جامع داشته باشیم.
وی با اشاره به برگزاری همایش گام دوم شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: این همایش میتواند امتداد استانی داشته باشد؛ یعنی اگر ظرفیتهای استان به کار گرفته شود و همایش استانی گام دوم شورای عالی با محوریت تحول در حکمرانی فرهنگ و دانش برگزار شود.
دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: انتظارمان این است که هیئت اندیشهورز استانی، مسائل علم و فناوری کل استان را پوشش بدهد، فعال سازی میزهای مرتبط موضوع مورد مطالبه بعدی است. تعدادی میز در حوزهی علم و فناوری فعال داریم اگر مشابه این میزها را در استانها داشته باشیم و از آنها بازخورد بگیریم، موثر خواهد بود.
در ابتدای جلسه دکتر غلامرضا سلیمی معاون آموزش و پژوهش ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) در پیوست حکمی که در دوره جدید فعالیت اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی صادر کردند، گفت: وظایف مهمی برعهده شوراست که بدون تحول متناسب در شورا به انجام نخواهد رسید و در بندهایی که برمیشمارند و این تحول را تشریح میفرمایند، اشاره میکنند تحول در مأموریتها، ساختار و ترکیب شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین بازسازی دبیرخانه شورا، ایجاد دبیرخانه چابک و فعال و استفاده از ظرفیت دستگاههای موظف و به کارگیری عناصر فرهیخته و جهادی جبهه فرهنگی و علمی انقلاب اسلامی. در واقع تشکیل هیئتهای اندیشهورز ستاد علم و فناوری گامی است در راستای این تحول ساختاری که مدنظر مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) بوده برای تمرکززدایی، استفاده از ظرفیتهای شبکههای فرهیختگان علم و فناوری.
انتهای پیام/